Διαταραχές του θυρεοειδούς και άλλων ενδοκρινών αδένων σε άτομα με καρκίνο
- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Τελευταία ενημέρωση : Τρίτη, 13 Δεκεμβρίου 2016 18:41
Τα τελευταία 40 έτη έχει επιτευχθεί αύξηση και συγκεκριμένα διπλασιασμός του ποσοστού 10ετούς επιβίωσης των ατόμων που πάσχουν από κάποιο καρκίνο.
Σύμφωνα λοιπόν με τα τελευταία δεδομένα περίπου το 50% των ατόμων στο σύνολο τους που πάσχουν από καρκίνο θα επιβιώσουν για τουλάχιστον 10 χρόνια μετά την αρχική διάγνωση. Λόγο αυτής της αύξησης της επιβίωσης και της λήψης ολοένα και περισσοτέρων θεραπειών που επηρεάζουν το ενδοκρινικό σύστημα τα άτομα αυτά παρουσιάζουν συχνά ενδοκρινικές διαταραχές.
Πολλές μελέτες έχουν αναδείξει αυτή τη συσχέτιση. Έτσι σε μία μελέτη παρατήρησης παιδιών με καρκίνο που δημοσιεύθηκε το 2013 διαπιστώθηκε ότι 10 έτη μετά τη διάγνωση του καρκίνου το ποσοστό ενδοκρινοπάθειας ανέρχεται περίπου στο 30% και το ποσοστό αυτό ανέβαινε με την πάροδο του χρόνου σε ποσοστό 50 έως 60%.
Οι πιο συχνές ενδοκρινικές διαταραχές που παρουσιάζονται είναι οι παθήσεις του θυρεοειδούς, ο υπογοναδισμός, η ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης και η οστεοπόρωση.
Οι διαταραχές αυτές οφείλονται κυρίως στις διάφορες αγωγές που χρήζουν τα άτομα με καρκίνο για την αντιμετώπιση της νόσου τους. Ενδεικτικά μπορώ να πω ότι τα άτομα που λαμβάνουν ακτινοθεραπεία για την αντιμετώπιση λεμφώματος και νόσου Hodgkin παρουσιάζουν 30-50% πιθανότητα υποθυρεοειδισμού ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για Ca μαστού ανέρχεται στο 15-20%. Επίσης ενδέχεται κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά την ακτινοθεραπεία να εμφανιστεί οξεία μετακτινική θυρεοειδίτιδα και θυρεοτοξίκωση που συχνά ακολουθείται από υποθυρεοειδισμό.
Ακολούθως αναφέρομαι σε κάποιους συγκεκριμένους παράγοντες που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση διαφόρων καρκίνων και σχετίζονται συχνά με διαταραχές του θυρεοειδούς.
• Η ιντερφερόνη άλφα χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του καρκίνου του νεφρού και του μελανώματος.
• Η ιντερλευκίνη 2
• Η θαλιδομίδη που χρησιμοποιείται στο πολλαπλό μυέλωμα
• Η βεξαροτένη για το δερματικό Τ λέμφωμα προκαλεί μεμονωμένο κεντρικό υποθυρεοειδισμό στο 90% των περιπτώσεων.
• Οι αναστολείς της τυροσινικής κινάσης συχνά προκαλούν υποθυρεοειδισμό συνήθως όμως παροδικό (Vantetanib στο 89%, Sunitinib στο 53-85%, Sorafenib στο 20-36%, Imanitib και Motesanib).
• Τελευταία έχουν αναπτυχθεί και χρησιμοποιούνται στην ανοσο-ογκολογία αρκετοί βιολογικοί παράγοντες οι οποίοι προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες σχετιζόμενες με το ανοσοποιητικό (Immune related adverse events). Ένας εκ των σημαντικότερων εκπροσώπων αυτών των βιολογικών παραγόντων είναι το ipilimumab που χρησιμοποιείται στο μελάνωμα και στον καρκίνο του νεφρού και είναι υπεύθυνο για εκδήλωση υποφυσίτιδας και κεντρικό υποθυρεοειδισμό στο 15% περίπου των ατόμων που το λαμβάνουν. Άλλος ένας συχνά χρησιμοποιούμενος παράγοντας είναι το nivolumab για το μελάνωμα και το πλακώδες καρκίνωμα του πνεύμονα το οποίο προκαλεί υποθυρεοειδισμό στο 8% και υπερθυρεοειδισμό στο 3%.
Είναι σημαντικό λοιπόν τα άτομα που πάσχουν από κάποιο καρκίνο να παρακολουθούνται ανά τακτικά διαστήματα από κάποιον ενδοκρινολόγο με γνώση των ανώτερο ή σε κάποιο ειδικό κέντρο.
http://www.survivorshipguidelines.org/
https://www.cancer.gov/types/childhood-cancers/late-effects-pdq
Νικόλαος Βάλβης Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος Λάρισα
