Εμμηνόπαυση: Διαδερμική ή από του στόματος θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης;
- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Τελευταία ενημέρωση : Τετάρτη, 31 Αυγούστου 2016 08:07
Η θεραπεία με οιστρογόνα (Estrogen Therapy: ET) και η συνδυασμένη θεραπεία με οιστρογόνο + προγεσταγόνο (Estrogen Progestogen Therapy: EPT) χρησιμοποιούνται τακτικά για τη θεραπεία της μέτριας έως σοβαρής συμπτώματoλογίας που σχετίζεται με την εμμηνόπαυση [1].
Εκτιμάται ότι οι τρεις στις τέσσερις γυναίκες άνω των 50 ετών παρουσιάζουν αγγειοκινητικά συμπτώματα που οφείλονται στην εμμηνόπαυση όπως εξάψεις και νυχτερινή εφίδρωση, [2] και ότι το 40% έως 60% των γυναικών αυτών αναφέρουν ότι τα συμπτώματα αυτά είναι μέτρια έως σοβαρά [3,4]. Η μελέτη Women's Health Initiative (WHI) κατέδειξε αυξημένο κίνδυνο φλεβικής θρομβοεμβολής (VTE) και καρδιαγγειακής νόσου (CVD) στην ομάδα των γυναικών που ελάμβαναν EPT σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου που ελάμβανε εικονικό φάρμακο [5]. Τα επεισόδια φλεβικής θρομβοεμβολής συνδέονται με σημαντική θνησιμότητα και νοσηρότητα με ποσοστό περίπου μία περίπτωση στις τρεις να οδηγεί στο θάνατο [6]. Επιπλέον, τα καρδιαγγειακά επεισόδια είναι γνωστό ότι είναι η κύρια αιτία θανάτου των γυναικών στις αναπτυγμένες χώρες [7]. Ένας αριθμός επιδημιολογικών μελετών έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που λαμβάνουν από του στόματος ET παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο φλεβικής θρομβοεμβολής σε σχέση με αυτές που δεν λαμβάνουν [8-12]. Όσο για την επίδραση της από του στόματος ΕΤ σχετικά με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, τα αποτελέσματα των έως σήμερα ερευνών δεν είναι συμβαδίζουν. Κατά την τελευταία δεκαετία, μερικές μελέτες αποδίδουν καρδιοπροστατευτική δράση στην από του στόματος ET, [13-15] ενώ άλλες κατέδειξαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου [9,16-18]. Πρόσφατα ευρήματα από τη μελέτη WHI και την μετέπειτα εκτεταμένη παρακολούθηση των γυναικών της μελέτης αυτής δεν υποστηρίζουν τη χρήση από του στόματος ΕΤ ή EPT σε γυναίκες που έχουν εμμηνόπαυση άνω της 10ετίας ή είναι άνω των 60 ετών, για την πρόληψη καρδιαγγειακής νόσου και οστεοπόρωσης λόγω της διαπίστωσης αυξημένου κίνδυνου εγκεφαλικού επεισοδίου καθώς και υψηλότερο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου [19]. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η διαδερμική χορήγηση της ΕΤ δεν έχει συσχετισθεί με αύξηση του κινδύνου φλεβικής θρομβοεμβολής ή καρδιαγγειακής νόσου και κυρίως όταν λαμβάνεται σε χαμηλότερες δόσεις σε σύγκριση με από του στόματος ΕΤ [8,18,20,21].
Ανάλογο ήταν και το αποτέλεσμα μιας πρόσφατης μελέτης [22] που ανέδειξε ότι η διαδερμική χορήγηση ΕΤ σχετιζόταν με μικρότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων σε σχέση με την από του στόματος αγωγή. Πρόκειται για μία 10ετή μελέτη (2001 έως 2011) που περιλάμβανε περί τις 5100 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών, οι μισές εκ των οποίων έλαβε ET διαδερμικά ενώ οι άλλες μισές από του στόματος. Φάνηκε ότι οι γυναίκες που έλαβαν τη διαδερμική αγωγή είχαν 19% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου και 58% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης φλεβικής θρομβοεμβολής.
1. North American Menopause Society. The 2012 hormone therapy position statement of: The North American Menopause Society. Menopause 2012;19:257-271.
2. Umland EM. Treatment strategies for reducing the burden of menopause associated vasomotor symptoms. 2008;14:S14-S19.
3. Kopper NW, Gudeman J, Thompson DJ. Transdermal hormone therapy in postmenopausal women: a review of metabolic effects and drug delivery technologies. Drug Des Devel Ther 2008;2:193-202.
4. Bachmann GA. Menopausal vasomotor symptoms: a review of causes, effects, and evidence-based treatment options. J Reprod Med 2005;50: 155-165.
5. Rossouw JE, Anderson GL, Prentice RL, et al. Risks and benefits of estrogen plus progestin in healthy postmenopausal women: principal results From the Women's Health Initiative randomized controlled trial. JAMA 2002;288:321-333.
6. Heit JA, Cohen AT, Anderson FAJ,; VTE Impact Assessment Group. Estimated annual number of incident and recurrent, non-fatal venous thromboembolism (VTE) events in the US. ASH Annual Meeting Abstracts 2005;106:910.
7. Heron M. Deaths: leading causes for 2009. In: National Vital Statistics Reports. vol. 61, no. 7. Hyattsville, MD: National Center for Health Statistics; 2012.
8. Canonico M, Oger E, Plu-Bureau G, et al. Hormone therapy and venous thromboembolism among postmenopausal women: impact of the route of estrogen administration and progestogens: the ESTHER study. Circulation 2007;115:840-845.
9. Sare GM, Gray LJ, Bath PM. Association between hormone replacement therapy and subsequent arterial and venous vascular events: a metaanalysis. Eur Heart J 2008;29:2031-2041.
10. Renoux C, Dell'Aniello S, Suissa S. Hormone replacement therapy and the risk of venous thromboembolism: a population-based study. J Thromb Haemost 2010;8:979-986.
11. Olie ´ V, Plu-Bureau G, Conard J, Horellou MH, Canonico M, Scarabin PY. Hormone therapy and recurrence of venous thromboembolism among postmenopausal women. Menopause 2011;18:488-493.
12. Sweetland S, Beral V, Balkwill A, et al. Venous thromboembolism risk in relation to use of different types of postmenopausal hormone therapy in a large prospective study. J Thromb Haemost 2012;10:2277-2286.
13. Salpeter SR, Walsh JM, Greyber E, Salpeter EE. Brief report: Coronary heart disease events associated with hormone therapy in younger and older women. A meta-analysis. J Gen Intern Med 2006;21:363-366.
14. Stevenson JC. HRT and the primary prevention of cardiovascular disease. Maturitas 2007;57:31-34.
15. Løkkegaard E, Andreasen AH, Jacobsen RK, Nielsen LH, Agger C, Lidegaard Ø. Hormone therapy and risk of myocardial infarction: a national register study. Eur Heart J 2008;29:2660-2668.
16. Bath PM, Gray LJ. Association between hormone replacement therapy and subsequent stroke: a meta-analysis. BMJ 2005;330:342.
17. Grodstein F, Manson JE, Stampfer MJ, Rexrode K. Postmenopausal hormone therapy and stroke: role of time since menopause and age at initiation of hormone therapy. Arch Intern Med 2008;168:861-866.
18. Renoux C, Dell'aniello S, Garbe E, Suissa S. Transdermal and oral hormone replacement therapy and the risk of stroke: a nested case-control study. BMJ 2010;340:c2519.
19. Manson JE, Chlebowski RT, Stefanick ML, et al. Menopausal hormone therapy and health outcomes during the intervention and extended poststopping phases of the Women's Health Initiative randomized trials. JAMA 2013;310:1353-1368.
20. Mueck AO. Postmenopausal hormone replacement therapy and cardiovascular disease: the value of transdermal estradiol and micronized progesterone. Climacteric 2012;15(suppl 1):11-17.
21. Canonico M, Fournier A, Carcaillon L, et al. Postmenopausal hormone therapy and risk of idiopathic venous thromboembolism: results from the E3N cohort study. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2010;30:340-345.
22. Venous Thromboembolism and Cardiovascular Disease Complications in Menopausal Women Using Transdermal Versus Oral Estrogen Therapy. James A. Simon, MD; François Laliberté, et al. MA. Menopause. 2016;23(6):600-610.
Νικόλαος Βάλβης Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος στην περιοχή της Λάρισας.
