ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ
Η παχυσαρκία είναι μια νόσος που μπορεί να προληφθεί αλλά και να αντιμετωπισθεί. Η παχυσαρκία δεν είναι μια κατάσταση, ένα ελάττωμα του χαρακτήρα, μια συνέπεια της φτωχής δύναμης της θέλησης, ή σφάλμα κανενός.
Παράγοντες που συμβάλλουν στην παχυσαρκία περιλαμβάνουν την κληρονομικότητα και το περιβάλλον. Η παχυσαρκία ορίζεται ως δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) 30 ή περισσότερο. Ο ΔΜΣ προκύπτει από τον λόγο του βάρους (σε Kg) προς το ύψος εις το τετράγωνο (σε m2), που δεν επηρεάζεται από την ηλικία, το φύλο ή τη φυλή.
Ως νόσος, η παχυσαρκία αποτελεί τον πυρήνα πολλών άλλων χρόνιων ασθενειών όπως ο διαβήτης τύπου 2, οι ασθένειες της καρδιάς και του καρδιαγγειακού συστήματος, ορισμένοι τύποι καρκίνου, η κατάθλιψη, η αρθρίτιδα, κάποιες διαταραχές του αναπνευστικού και του γαστρεντερικού συστήματος.
Τα συμπτώματα της παχυσαρκίας
Το κυριότερο σημείο ή σύμπτωμα της παχυσαρκίας είναι ο δείκτης μάζας σώματος ενός ατόμου (ΔΜΣ). Ένα λιποβαρές άτομο έχει ΔΜΣ 18,5 ή λιγότερο. Ένα άτομο με BMI 25 έως 29,9 θεωρείται υπέρβαρο. Όσο υψηλότερος είναι ο ΔΜΣ, τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος για την υγεία. Η παχυσαρκία ορίζεται περαιτέρω ως εξής:
Βαθμού 1 παχυσαρκία: ΔΜΣ 30 έως 34,9 kg / m2
Βαθμού 2 παχυσαρκία: ΔΜΣ 35 έως 39,9 kg / m2
Βαθμού 3 παχυσαρκία: ΔΜΣ ≥ 40 kg / m2
Η παχυσαρκία βαθμού 3 αναλύεται περαιτέρω σε:
Βαθμού 4 παχυσαρκία (υπερ-παχυσαρκία): ΔΜΣ 50 έως 59,9 kg / m2, και
Βαθμού 5 (υπερ-υπερ-παχυσαρκία): ΔΜΣ> 60 kg / m2
Καταστάσεις – παθήσεις που σχετίζονται με την παχυσαρκία
Υπάρχει ένας αριθμός από παθήσεις που μπορούν να σχετίζονται, να οφείλονται ή να επιδεινώνονται με την παχυσαρκία. Ανατρέξτε στην πλαϊνή λίστα.
Νικόλαος Βάλβης Ενδοκρινολόγος στην περιοχή της Λάρισας
Καρκίνος
Πρόκειται για μια ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από έναν πληθυσμό κυττάρων που αναπτύσσεται και διαιρείται πέρα από τα φυσιολογικά όρια, εισβάλλοντας και καταστρέφοντας παρακείμενους ιστούς και μπορεί να εξαπλωθεί σε απομακρυσμένες ανατομικές θέσεις μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται μετάσταση.
Καρκίνος του μαστού: Καρκίνος του αδενικού ιστού του μαστού.
Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας: Κακοήθης καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.
Καρκίνος του παχέος εντέρου: Περιλαμβάνει τους καρκινικούς όγκους στο παχύ έντερο, στο ορθό και στη σκωληκοειδή απόφυση.
Καρκίνος του οισοφάγου: Κακοήθεια του οισοφάγου.
Καρκίνος του παγκρέατος: Κακοήθης όγκος εντός του παγκρεατικού αδένα.
Καρκίνος του προστάτη: Ο καρκίνος αναπτύσσεται στον προστάτη, έναν αδένα του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος. Αυτό συμβαίνει όταν τα κύτταρα του προστάτη μεταλλαχθούν και αρχίσουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα.
Καρκίνωμα νεφρικών κυττάρων: Το αδενοκαρκίνωμα από νεφρικά κύτταρα είναι η πιο κοινή μορφή καρκίνου του νεφρού που προκύπτει από το νεφρικό σωληνάριο.
Καρκίνος της μήτρας: Ο καρκίνος της μήτρας μπορεί να αναφέρεται σε ένα από τα πολλά διαφορετικά είδη καρκίνου που συμβαίνουν στη μήτρα. Περιλαμβάνει τον καρκίνο του ενδομητρίου, του τραχήλου της μήτρας και τα σαρκώματα του μυομητρίου.
Καταρράκτης
Ο καταρράκτης είναι μια διαταραχή της διαφάνειας που αναπτύσσεται στον κρυσταλλοειδή φακό του ματιού. Η σταδιακή θόλωση του φακού μπορεί να μειώσει την αντίληψη του μπλε χρώματος. Ο καταρράκτης συνήθως προχωρεί αργά και προκαλεί σταδιακή απώλεια όρασης έως τύφλωση εάν δεν αντιμετωπιστεί.
Στεφανιαία νόσος
Η στεφανιαία νόσος (ΣΝ), που ονομάζεται επίσης ισχαιμική καρδιοπάθεια ή αθηροσκληρωτική καρδιακή νόσο, είναι το τελικό αποτέλεσμα της συσσώρευσης των αθηρωματικών πλακών εντός των τοιχωμάτων των αρτηριών που τροφοδοτούν το μυοκάρδιο (ο μυς της καρδιάς) με οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες. Ενώ τα συμπτώματα και τα σημάδια της στεφανιαίας νόσου σημειώνεται στο προχωρημένο στάδιο της νόσου, τα περισσότερα άτομα με στεφανιαία νόσο δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα της νόσου για δεκαετίες, καθώς η νόσος εξελίσσεται πριν από την πρώτη εμφάνιση των συμπτωμάτων που συχνά είναι μια «ξαφνική» καρδιακή προσβολή.
Οίδημα
Το οίδημα είναι η αύξηση του διάμεσου υγρού σε οποιοδήποτε όργανο. Αυξημένη παραγωγή υγρού μέσα στο διάμεσο ή εξασθενημένη αφαίρεση αυτού του υγρού μπορεί να προκαλέσει οίδημα.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
Ορίζεται ως η παρουσία χρόνιων συμπτωμάτων ή βλάβης του βλεννογόνου του οισοφάγου από την ανώμαλη παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο. Αυτό οφείλεται συνήθως σε παροδικές ή μόνιμες αλλαγές στη βαλβίδα μεταξύ του οισοφάγου και του στομάχου. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε μόνιμη ανικανότητα του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα ή σε παροδική χαλάρωση του, σε μειωμένη αποβολή της γαστρικής παλινδρόμησης από τον οισοφάγο ή σε διαφραγματοκήλη.
Παθήσεις του ήπατος και των χοληφόρων
Κίρρωση: Η κίρρωση του ήπατος είναι μια συνέπεια της χρόνιας ηπατικής νόσου που χαρακτηρίζεται από την αντικατάσταση του ηπατικού ιστού με ινώδη ιστό, καθώς και αναγεννητικά οζίδια, που οδηγεί σε προοδευτική απώλεια της ηπατικής λειτουργίας. Κίρρωση προκαλείται συνήθως από τον αλκοολισμό και την ηπατίτιδα C, αλλά έχει πολλές άλλες πιθανές αιτίες.
Χολολιθίαση, χολοκυστίτιδα: Η χολοκυστίτιδα είναι η φλεγμονή της χοληδόχου κύστης. Συνήθως οφείλεται σε απόφραξη της χοληδόχου κύστεως λόγω κολλήματος ενός χολόλιθου στο λαιμό της χοληδόχου κύστης, οδηγώντας σε στάση και πάχυνση της χολής καθώς και μόλυνση από οργανισμούς του εντέρου. Η χολοκυστίτιδα μπορεί να είναι η αιτία του άλγους στο δεξιό άνω κοιλιακό τεταρτημόριο. Εκτός από την δεξιά πλευρά ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί και στην περιοχή της ωμοπλάτης. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η χοληδόχος κύστη μπορεί να σπάσει και να σχηματίσει ένα απόστημα ή μπορεί να οδηγήσει σε μια απειλητική για τη ζωή λοίμωξη του ήπατος που ονομάζεται ανιούσα χολαγγειίτιδα. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε μια σταθερή φλεγμονώδη κατάσταση που ονομάζεται χρόνια χολοκυστίτιδα.
Στεατοηπατίτιδα: Είναι ένα είδος ηπατικής νόσου, η οποία χαρακτηρίζεται από φλεγμονή του ήπατος με ταυτόχρονη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ. Κλασικά εκδηλώνεται σε αλκοολικούς, ωστόσο βρίσκεται συχνά σε άτομα με διαβήτη και παχυσαρκία. Όταν δεν συνδέεται με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ τότε αναφέρεται ως «μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα," ή NASH. Η στεατοηπατίτιδα από κάθε αιτιολογία μπορεί να εξελιχθεί σε κίρρωση και η NASH είναι στις μέρες μας η πιο συχνή αιτία της ανεξήγητης κίρρωσης (τουλάχιστον στις δυτικές κοινωνίες). Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η δίαιτα, η άσκηση, και ιδιαίτερα τα αντιδιαβητικά φάρμακα μπορεί να βελτιώσουν την πορεία της νόσου.
Στεάτωση: Είναι η διαδικασία που περιγράφει την μη φυσιολογική κατακράτηση των λιπιδίων εντός ενός κυττάρου. Αντανακλά μια δυσλειτουργία των κανονικών διαδικασιών της σύνθεσης και της κατανομής των τριγλυκεριδίων λίπους. Περίσσεια λιπιδίων συσσωρεύεται σε κυστίδια που εκτοπίζουν το κυτταρόπλασμα. Αν και σε ήπιες περιπτώσεις δεν είναι ιδιαιτέρως επιζήμια για το κύτταρο, οι μεγάλες συσσωρεύσεις μπορεί να διαταράξουν την δομή των κυττάρων και σε σοβαρές περιπτώσεις, το κύτταρο μπορεί ακόμη και να σπάσει.
Φλεβίτιδα
Πρόκειται για τη φλεγμονή μιας φλέβας, συνήθως στα πόδια.
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι μία ενδοκρινής διαταραχή που επηρεάζει περίπου 1 στις 10 γυναίκες. Είναι η πιο κοινή ορμονική διαταραχή μεταξύ των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας και είναι η κύρια αιτία της υπογονιμότητας. Τα κύρια χαρακτηριστικά είναι η έλλειψη τακτικής ωοθυλακιορρηξίας μαζί με τις υπερβολικές ποσότητες ανδρογόνων ή τα αρρενοποιητικά αποτελέσματα των ορμονών αυτών. Τα συμπτώματα και τη σοβαρότητα του συνδρόμου ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των γυναικών. Αν και η αίτια είναι άγνωστη, πιθανώς παθογενετικός μηχανισμός θεωρείται η αντίσταση στην ινσουλίνη.
Κατάθλιψη
Η κατάθλιψη είναι μια κατάσταση έντονης θλίψης, μελαγχολίας ή απελπισίας, τέτοιου βαθμού που εμποδίζει την κοινωνική λειτουργία ή / και τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής ενός ατόμου.
Πνευμονοπάθειες
Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ): Η ΧΑΠ είναι μια ομάδα ασθενειών που χαρακτηρίζονται από τον περιορισμό της ροής αέρα στον αεραγωγό η οποία δεν είναι πλήρως αναστρέψιμη μετά τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Η ΧΑΠ είναι ο γενικός όρος για τη χρόνια βρογχίτιδα, το εμφύσημα και μια σειρά από άλλες διαταραχές. Οφείλεται πιο συχνά στην χρήση καπνού, αλλά μπορεί να οφείλεται σε άλλα αέρια ερεθιστικά όπως η σκόνη άνθρακα, αμιάντου ή διαλύτες.
Σύνδρομο υπνικής άπνοιας ή αποφρακτική άπνοια ύπνου (ΑΑΥ): Περίπου 1 στους 5 Έλληνες ενήλικες έχει τουλάχιστον ελαφρά ΑΑΥ. Δεδομένου ότι ο μυϊκός τόνος τουσώματος χαλαρώνει συνήθως κατά τη διάρκεια του ύπνου και δεδομένου ότι, στο επίπεδο του λαιμού, ο ανθρώπινος αεραγωγός αποτελείται από τοιχώματα μαλακών ιστών που μπορεί να καταρρεύσουν, είναι εύκολο να κατανοήσουμε γιατί αναπνοή μπορεί να παρεμποδίζεται κατά την διάρκεια του ύπνου - ιδίως στους παχύσαρκους. Παρά το γεγονός ότι πολλά άτομα αντιμετωπίζουν επεισόδια αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου κάποια στιγμή στη ζωή τους, ένα πολύ μικρότερο ποσοστό ατόμων έχει προσβληθεί από χρόνια σοβαρή αποφρακτική άπνοια ύπνου.
Σεξουαλική δυσλειτουργία
Υπογονιμότητα: Η υπογονιμότητα αναφέρεται κυρίως στη βιολογική αδυναμία ενός άνδρα ή μιας γυναίκας να συμβάλει στη σύλληψη. Η υπογονιμότητα μπορεί επίσης να αναφέρεται στην κατάσταση μιας γυναίκας που δεν είναι σε θέση να ολοκληρώσει μια εγκυμοσύνη φέρνοντας εν ζωή ένα παιδί. Υπάρχουν πολλές αιτίες υπογονιμότητας, ορισμένες από τις οποίες μπορεί να παρακαμφθούν με την ιατρική παρέμβαση.
Υπογοναδισμός: Ο υπογοναδισμός είναι ένας ιατρικός όρος για ένα ελάττωμα του αναπαραγωγικού συστήματος που οδηγεί σε ανεπαρκή λειτουργία των γονάδων (ωοθήκες ή όρχεις). Οι γονάδες έχουν δύο λειτουργίες: να παράγουν ορμόνες (τεστοστερόνη, οιστραδιόλη, antimullerian ορμόνη, προγεστερόνη, ινχιμπίνη, ακτιβίνη) και να παράγει γαμετοκύτταρα (σπερματοζωάρια ή ωάρια). Η ανεπάρκεια των ορμονών του φύλου μπορεί να οδηγήσει σε ελαττωματική σεξουαλική ανάπτυξη εάν εκδηλωθεί από την παιδική ηλικία, ή σε διαταραχή των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου και σε υπογονιμότητα (π.χ. πρόωρη εμμηνόπαυση) εάν εκδηλωθεί στην ενήλικη ζωή.
Μελανίζουσα ακάνθωση
Παρατηρείται αύξηση του πάχους δέρματος το οποίο προσλαμβάνει μια σκούρα απόχρωση κυρίως σε περιοχές που το δέρμα δημιουργεί πτυχές όπως το λαιμό, τις μασχάλες και τη βουβωνική χώρα.
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
Είναι η ονομασία για μία ταχέως αναπτυσσόμενη απώλεια της λειτουργίας του εγκεφάλου που οφείλεται σε διακοπή της παροχής αίματος προς ένα μέρος του εγκεφάλου. Αυτό το φαινόμενο μπορεί να προκληθεί από θρόμβωση, εμβολή ή αιμορραγία.
Χρόνια φλεβική ανεπάρκεια κάτω άκρων
Χαρακτηρίζεται από την ανεπαρκή επιστροφή του αίματος από τα κάτω άκρα λόγω προβληματικών φλεβών, με αποτέλεσμα την διόγκωση των φλεβών (κιρσοί) και το οίδημα στα κάτω άκρα.
Νικόλαος Βάλβης Ενδοκρινολόγος στην περιοχή της Λάρισας